7. อารักขสูตร

ว่าด้วยความไม่ประมาทในฐานะ 4 ประการ

[117] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ภิกษุพึงกระทำความไม่ประมาท คือ
มีสติเครื่องรักษาใจโดยสมควรแก่ตน ในฐานะ 4 ประการ 4 ประการเป็นไฉน
คือ ภิกษุพึงกระทำความไม่ประมาท คือ มีสติเครื่องรักษาใจโดยสมควรแก่
ตนว่า จิตของเราอยู่กำหนัดในธรรมเป็นที่ตั้งแห่งความกำหนัด 1 จิตของเรา
อย่าขัดเคืองในธรรมเป็นที่ตั้งแห่งความขัดเคือง 1 จิตของเราอย่าหลงในธรรม
เป็นที่ตั้งแห่งความหลง 1 จิตของเราอย่ามัวเมาในธรรมเป็นที่ตั้งแห่งความ
มัวเมา 1 ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ในกาลใดแล จิตของภิกษุไม่กำหนัดในธรรม
เป็นที่ตั้งแห่งความกำหนัด เพราะปราศจากความกำหนัด จิตของภิกษุไม่
ขัดเคืองในธรรมเป็นที่ตั้งแห่งความขัดเคือง เพราะปราศจากความขัดเคือง
จิตของภิกษุไม่หลงในธรรมเป็นที่ตั้งแห่งความหลง เพราะปราศจากความหลง
จิตของภิกษุไม่มัวเมาในธรรมเป็นที่ตั้งแห่งความมัวเมา เพราะปราศจากความ
มัวเมา ในกาลนั้น เธอย่อมไม่หวาดเสียว ไม่หวั่น ไม่ไหว ไม่ถึงความสะดุ้ง
และย่อมไม่ไปแม้เพราะเหตุแห่งถ้อยคำของสมณะ.
จบอารักขสูตรที่ 7

อรรถกถาอารักขสูตร

พึงทราบวินิจฉัยในอารักขสูตรที่ 7 ดังต่อไปนี้ :-
บทว่า อตฺตรูเปน ได้แก่ ตามอนุรูปคือตามควรแก่ตน อธิบายว่า
ตามความใคร่ประโยชน์เกื้อกูล. บทว่า รชนีเยสุ ความว่า ในธรรมเป็น
ปัจจัยแห่งราคะ. บทว่า ธมฺเมสุ ความว่า ในสภาวะ คือ อารมณ์ที่น่า
ปรารถนา. นัยในบททั้งปวง พึงทราบอย่างนี้. บทว่า นจฺฉมฺภติ ความว่า
ย่อมไม่หวาดเสียวด้วยอำนาจทิฏฐิ. แม้ในบทที่เหลือก็นัยนี้. บทว่า น จ ปน
สมณวจนเหตุปิ คจฺฉติ ความว่า ย่อมไม่เขวไปแม้เพราะเหตุแห่งถ้อยคำ
ของสมณะผู้กล่าววาทะที่เป็นปรปักษ์ คือไม่ละทิฏฐิของตนเขวไปด้วยอำนาจทิฏฐิ
ของสมณะเหล่านั้น. แม้ในที่นี้ก็ประสงค์เอาพระขีณาสพเท่านั้น.
จบอรรถกถาอารักขสูตรที่ 7

8. สังเวชนียสูตร

ว่าด้วยสังเวชนียสถาน 4 แห่ง

[118] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย สถานที่ควรเห็น ควรให้เกิดความสังเวช
แห่งกุลบุตรผู้มีศรัทธา 4 แห่งนี้ 4 แห่งเป็นไฉน ? คือ สถานที่ควรเห็น
ควรให้เกิดความสังเวชแห่งกุลบุตรผู้มีศรัทธาว่า พระตถาคตประสูติ ณ ที่นี้ 1
พระตถาคตตรัสรู้อนุตตรสัมมาสัมโพธิญาณ ณ ที่นี้ 1 พระตถาคตทรง
ประกาศธรรมจักรอันยอดเยี่ยม ณ ที่นี้ 1 พระตถาคตปรินิพพานด้วยอนุปาทิ-
เสสนิพพานธาตุ ณ ที่นี้ 1 ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย สถานที่ควรเห็น ควรให้เกิด
ความสังเวชแห่งกุลบุตรผู้มีศรัทธา 4 แห่งนี้แล.
จบสังเวชนียสูตรที่ 8